De minister van Justitie wil in de wet een registratieplicht vastleggen voor alle tweedehands goederen die kringlooporganisaties binnen krijgen. Na protest hiertegen ging het ministerie akkoord met een beperkte registratieplicht voor kringlooporganisaties met een maatschappelijk doel. Maar hierover is niets terug te vinden in het wetsvoorstel en de bijlagen die nu naar de Tweede Kamer zijn gestuurd. De beperkte registratieplicht wordt geregeld in de Algemene Maatregel van Bestuur(AMvB), waarin de wet verder wordt uitgewerkt. BKN wil zeker weten dat de beperkte registratieplicht goed in de AMvB landt, daarom doen we een beroep op de Tweede Kamerleden.

De stand van zaken op 27 maart 2024

Het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) wil heling en witwassen bestrijden. Dat doet minister Yesilgöz met het wetsvoorstel ‘Verbetering bestrijding van heling, witwassen en de daaraan ten grondslag liggende vermogensdelicten’. Hiermee worden alle opkopers en handelaren, zoals ook kringlooporganisaties, verplicht om het Digitaal Opkopersregister (DOR) te gebruiken. In dat DOR moeten de opkopers en handelaren tweedehands goederen (zoals fietsen, kleine elektrische apparaten, sieraden en kunstvoorwerpen) én de personen die deze goederen aanbieden, registreren.

De Branchevereniging Kringloop Nederland (BKN) en de Koninklijke Nederlandse vereniging voor afval- en reinigingsdiensten (NVRD) hebben zich samen verzet tegen deze wetgeving, omdat deze de circulaire doelstellingen van de Rijksoverheid in de weg zit. Voor kringloopwinkels met een maatschappelijk doel, waar particulieren spullen doneren, is de registratieplicht niet wenselijk, niet mogelijk en niet nodig. Het brengt een grote administratieve last met zich mee bij organisaties waar het risico op heling en witwassen heel beperkt is. 

Beperkte registratieplicht voor kringlooporganisaties met maatschappelijk doel

Gelukkig heeft het ministerie van JenV onze stem gehoord en aangekondigd het wetsvoorstel aan te passen. In de uitvoeringstoets werd voorgesteld dat kringlooporganisaties die het Keurmerk Kringloop Nederland voeren, een beperkte registratieplicht krijgen. Die houdt in:

• Geen registratieplicht voor niet-unieke, bij AMvB aangewezen en gratis verworven goederen;
• Beperkte registratieplicht voor unieke, bij AMvB aangewezen diefstalgevoelige en gratis verworven goederen.
• De goederen zelf moeten geregistreerd worden, maar niet de NAW-gegevens van de aanbieder;
  Registratieplicht voor goederen die tegen betaling verkregen zijn én op de lijst van diefstalgevoelige goederen staan.

BKN heeft toen aangegeven dat sommige kringlooporganisaties met een maatschappelijk doel toch onder de volledige registratieplicht dreigden te vallen. Hierop liet het ministerie weten dat de beperkte registratieplicht ook gaat gelden voor kringlooporganisaties met een ANBI- of een SBBI (sociaal belang behartigende instelling)-status.

Onduidelijkheid over de beperkte registratieplicht opgelost

Eind 2023 veroorzaakte onduidelijkheid over de beperkte registratieplicht veel ophef onder kringloopwinkels. Er was vooral onduidelijkheid over de spullen die op de ‘lijst diefstalgevoelig’ staan én een serienummer hebben. Het ministerie gaf aan dat de registratie vooral gericht was op fietsen en ict-producten. Maar een precieze lezer zag dat de beperkte registratieplicht geldt voor goederen die op de lijst van diefstalgevoelig goederen staan en een serienummer hebben. Het ging om de categorie apparaten op de lijst diefstalgevoelige goederen:

Apparaten: Hieronder vallen onder meer: foto-, film-, radio-, audio- en videoapparatuur, computers, laptops, ipads, mobiele telefoons, elektrisch gereedschap, kleine elektrische apparaten voor het huishouden, de keuken en persoonlijke verzorging. Audiovisuele apparaten en ict hebben vaak een uniek serienummer.

Al deze apparaten hebben een serienummer, en dat zou dus alsnog een grote administratieve last met zich meebrengen. In twee sessies brachten de kringlooporganisaties deze zorgen nogmaals onder de aandacht van het ministerie.

Inmiddels heeft het ministerie bevestigd dat kringlooporganisaties met BKN-Keurmerk, ANBI status of SBBI status apparaten niet hoeven te registeren. De beperkte registratieplicht blijft dus alleen bestaan voor fietsen en ict-spullen zoals telefoons, computers, laptops en iPads; die spullen moeten kringlooporganisaties 5 werkdagen bewaren voordat ze ze te koop aanbieden (bewaartermijn).

Wet gaat naar de Tweede Kamer, maar toezeggingen ontbreken in de stukken!

De behandeling van de wet vindt plaats in week 15 (de week van 8 april, exacte datum wordt nog bepaald). De registratieplicht voor kringlooporganisaties met maatschappelijk doel (Keurmerk Kringloop Nederland, ANBI status of SBBI status) is ten opzichte van de oorspronkelijke voorstellen flink terug gebracht. Er is een beperkte registratieplicht voor fietsen en ict, waarbij de kringlooporganisatie alleen het goed zelf moet registreren en niet de NAW-gegevens, en de bewaartermijn is teruggebracht naar 5 dagen. Als kringlooporganisaties diefstalgevoelige goederen tegen betaling aanschaffen, blijft wel de volledige registratieplicht van kracht.

Maar in het wetsvoorstel en de bijbehorende bijlagen die naar de Tweede Kamer zijn gestuurd, is dit niet terug te vinden. Eerst moet de wet worden aangenomen, dan wordt de beperkte registratieplicht geregeld in de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Daarom vraagt BKN, samen met de NVRD, Dorcas en Woord en Daad, Tweede Kamerleden aandacht te vragen voor de beperkte registratieplicht voor kringlooporganisaties met een maatschappelijk doel en deze vast te (laten) leggen. Daarnaast vragen we om de wetgeving te evalueren zodat bepaald kan worden of het écht nuttig is dat onze sector al deze spullen registreert en bewaart. Zo niet? Maak dan een algehele uitzondering voor kringlooporganisaties met een maatschappelijk doel.
BKN volgt het debat op de voet en blijft zich samen met de NVRD, Dorcas en Woord en Daad, inzetten voor een zeer beperkte registratieplicht die circulaire doelstellingen niet in de weg zit.